Een schermlezer is een softwaretoepassing die op mobiele apparaten en computers wordt geïnstalleerd en die het voor mensen met een visuele beperking gemakkelijker maakt om hun apparaten te gebruiken. Deze stukjes software werken met de besturingssysteem om informatie te geven over verschillende dingen op het scherm, zoals mappen, bestanden, pictogrammen, dialoogvensters, menu's, pictogrammen en webpagina's. Hoewel veel mensen van de term hebben gehoord, weten ze niet veel over screenreaders, hoe ze werken en hoe ze worden gebruikt. In deze gids lees je alles wat je moet weten over screenreaders.

Wat is een schermlezer?

Schermlezers behoren tot een categorie softwaretoepassingen die bekend staan als ondersteunende technologieën. Schermlezers leveren tekst en visuele inhoud als spraakuitvoer of braille. Deze technologieën zijn cruciaal voor mensen met leermoeilijkheden en mensen met een visuele beperking omdat ze hen in staat stellen te genieten van de voordelen die het gebruik van een telefoon of computer met zich meebrengt.

Zoals gezegd zitten screenreaders bovenop het besturingssysteem, waardoor het extra mogelijkheden krijgt die veel besturingssystemen anders niet hebben. De screenreader moet toegang hebben tot alle onderdelen van een besturingssysteem, inclusief geïnstalleerde applicaties, om nuttig te zijn voor de gebruikers.

Hoe schermlezers informatie weergeven

Screenreaders voorzien gebruikers op twee manieren van informatie.

Spraak

Schermlezers maken gebruik van tekst-naar-spraak (TTS) om informatie op het scherm om te zetten in geluid dat je kunt horen via de luidsprekers op het apparaat. Ze kunnen het ook horen via externe audioapparatuur zoals een oortelefoon of koptelefoon, afhankelijk van de mogelijkheden en functies van de lezer.

De TTS kan gebundeld worden met de schermlezer als je een softwareoplossing gebruikt of in de hardware die op een computer wordt aangesloten om gebruikers schermleesmogelijkheden te geven. In het verleden, toen veel computers nog geen geluidskaart hadden, werd de voorkeur gegeven aan het installeren van hardwarematige schermlezers op computers. Vergeet niet dat slimme apparaten in die tijd nog niet alomtegenwoordig waren. Zodra computers geluidskaarten kregen en smartphones populair werden, werden softwarematige schermlezers de norm.

Braille

Sommige schermlezers kunnen ook informatie in braille weergeven. Deze schermlezers gebruiken een extern hulpmiddel dat een vernieuwbare brailleleesregel wordt genoemd. De display heeft een matrix van cellen die elk de vorm kunnen aannemen van een enkel brailleteken, een reeks stippen die de persoon die de braille leest vertellen wat het teken is en wat de informatie op de display is.

Als de informatie op het scherm van het apparaat dat de gebruiker leest verandert, verandert de vernieuwbare brailleleesregel de tekens op het scherm om deze nieuwe informatie weer te geven.

Zowel spraak- als brailleleesregels kunnen onafhankelijk van elkaar werken en gebruikt worden, maar veel mensen geven er de voorkeur aan om ze samen te gebruiken.

Hoe screenreaders werken

De meeste mensen die schermlezers gebruiken, gebruiken geen computermuis, dus vertrouwen schermlezers op de toetsenbordinvoer van hun gebruikers. Op mobiele apparaten vertrouwen ze op schermbewegingen, tikken en stemcommando's om te weten wat ze moeten doen. Wanneer gebruikers schermlezers installeren op hun telefoon, moeten ze de verschillende gebaren leren die ze nodig hebben en waar ze moeten tikken om er zeker van te zijn dat ze ze kunnen gebruiken zoals de bedoeling is.

De input kan de schermlezer tal van taken laten uitvoeren, zoals scrollen door pagina's, naar de volgende pagina gaan bij het lezen van documenten, gebruikers vertellen wat een afbeelding is op een website, bestanden openen en sluiten, naar muziek luisteren, applicaties openen en sluiten en nog veel meer.

Wanneer een gebruiker een toetsenbordcommando geeft, gebaren maakt of op het scherm tikt, geeft de schermlezer een commando aan het onderliggende besturingssysteem. Omdat elke schermlezer verschillende commando's heeft voor vergelijkbare handelingen, kiezen veel mensen een model dat het beste bij hen past en houden zich daaraan vast om te voorkomen dat ze nieuwe commando's leren zoals ze zouden doen als ze regelmatig van schermlezer zouden veranderen.

Schermlezers werken met alle besturingssystemen

Om toegankelijkheid op alle apparaten en het internet ondersteunen alle besturingssystemen ten minste één schermlezer.

Windows schermlezers

Windows is het populairste besturingssysteem, dus zijn de schermlezers meestal geavanceerder dan die op andere computerbesturingssystemen. Enkele voorbeelden van Windows-schermlezers zijn Windows Eyes, Hal en Jaws voor Windows.

Jaws is bedoeld om geïnstalleerd te worden op een Windows computer, maar het heeft ook een draagbare versie die gebruikers mee kunnen nemen op een thumb drive.

De Hal schermlezer is ontwikkeld en wordt onderhouden door Dolphin, die begon met het bouwen van een schermlezer voor Portable Digital Assistants. Later hebben ze hun schermlezer geporteerd voor gebruik op Windows-systemen.

Windows Eyes heeft het grootste marktaandeel in dit segment en wordt ontwikkeld en onderhouden door GW Micro. Het heeft geen portable versie, dus gebruikers moeten het op hun systeem installeren.

MacOS schermlezers

Windows-gebruikers moeten de hierboven besproken Windows-schermlezers installeren, maar Appel pakte het anders aan. Hun Voice Over schermlezer maakt deel uit van een standaard macOS-installatie en gebruikt de Cepstral Text-to-Speech engine.

Linux schermlezers

Linux heeft twee opvallende schermlezers beschikbaar: Speakup en Gnopernicus. Speakup draait op de meeste populaire Linux distributies, inclusief Slackware en Debian, en je hoeft het niet meer te installeren. Je kunt het ook op andere Linux distributies installeren als je het kunt compileren. Als je besluit om dit te doen, houd er dan rekening mee dat de versie op de Speakup website mogelijk achterloopt op de versie die in Linux distro's is geïnstalleerd.

Schermlezers voor smartphones

Android- en iOS-apparaten worden geleverd met schermlezers als onderdeel van hun plan om hun apparaten zo toegankelijk mogelijk te maken. Android-apparaten worden geleverd met TalkBack, terwijl iOS-apparaten worden geleverd met VoiceOver. De gebaren en tikken die met deze schermlezers worden gebruikt, bieden meestal meer functionaliteit dan de veegknoppen die mensen zonder visuele beperking gebruiken.

Schermlezers ondersteunen verschillende soorten toepassingen

Welke toepassingen een schermlezer ondersteunt, hangt af van de schermlezer en het besturingssysteem waarop hij wordt gebruikt. Op de meeste apparaten bieden ze toegang tot webbrowsers en tekstverwerkingsdocumenten die kunnen worden gebruikt in combinatie met spraakdictee, e-mail en veelgebruikte toepassingen.

Op Windows ondersteunen ze alle toepassingen die zijn gebouwd door of eigendom zijn van Microsoft, inclusief Microsoft 360 en toepassingen van derden zoals Firefox en Chrome, muziekspelers en andere.

Op smartphones hebben ze ook specifieke mogelijkheden. TalkBack op Android integreert bijvoorbeeld functies van Google Lens omdat Google eigenaar is van Android. Op die manier kunnen ze gebruikers met een visuele beperking helpen om beter door de wereld te navigeren, afbeeldingen op het scherm te begrijpen en hun eigen smartphone te gebruiken. camera's instructies lezen in boeken, papieren en andere geschreven media.

Op iOS-apparaten heb je met VoiceOver toegang tot een groot aantal onderdelen van het besturingssysteem en eerste en derde toepassingen.

Schermlezers begrijpen verschillende talen

Als je je zorgen maakt dat de schermlezer niet de taal gebruikt die jij gebruikt, dan hoeft dat niet, want waarschijnlijk begrijpt hij die wel. Schermlezers gebruiken en begrijpen de primaire taal van het apparaat waarop ze geïnstalleerd zijn. Het is belangrijk om te onthouden dat de talen die de schermlezer begrijpt afhankelijk zijn van de talen die de engine begrijpt.

Schermlezers kunnen de toonhoogte, snelheid, het accent en andere spraakpatronen aanpassen aan de taal bij het lezen of vertalen van tekst. De schermlezer zal bijvoorbeeld heel anders klinken wanneer hij Frans leest dan wanneer hij Italiaans of Engels leest.

Hoe schermlezers omgaan met afbeeldingen

Schermlezers kunnen verschillende afbeeldingen op uw besturingssystemen herkennen. Alle Windows-schermlezers kunnen bijvoorbeeld gewone pictogrammen zoals "Mijn computer" herkennen en zullen deze als zodanig weergeven. Ze kunnen echter problemen hebben wanneer ze afbeeldingen tegenkomen die ze niet herkennen, wat vaak gebeurt op websites.

Webontwikkelaars moeten altijd rekening houden met toegankelijkheid bij het bouwen van websites en webapps om ervoor te zorgen dat iedereen hun creaties kan gebruiken. Voor afbeeldingen is de beste manier om ervoor te zorgen dat schermlezers de afbeelding op het scherm kunnen begrijpen het toevoegen van "alt"-tags aan afbeeldingen. Deze korte, beschrijvende zinnen vertellen schermlezers wat de afbeelding is.

Bijschriften en beschrijvingen werken goed voor andere soorten afbeeldingen om ervoor te zorgen dat de website toegankelijk is.

Toegankelijkheid: Een gemeenschappelijke uitdaging

Afbeeldingen zijn niet de enige uitdaging voor gebruikers van schermlezers gezicht bij het gebruik van websites op het internet. Websitestructuren, vooral navigatiebalken, kunnen bijzonder lastig zijn voor schermlezers als ontwikkelaars hun websites niet goed ontwikkelen.

Het goede nieuws is dat het W3C consortium hard heeft gewerkt aan het maken van standaarden en richtlijnen voor ontwikkelaars om ervoor te zorgen dat hun websites en applicaties toegankelijk zijn voor iedereen, inclusief mensen die schermlezers gebruiken, of dat nu braille- of spraakschermlezers zijn.

Naast beschrijvingen voor verschillende elementen op webpagina's moeten ontwikkelaars ervoor zorgen dat gebruikers door hun websites kunnen navigeren met behulp van een toetsenbord en spraakopdrachten. Dit zijn de belangrijkste manieren waarop visueel gehandicapten door websites navigeren met behulp van schermlezers en andere toegankelijkheidsapparaten.

Schermlezers maken de wereld toegankelijker voor slechtzienden. Ze stellen hen in staat om hun apparaten beter te gebruiken en alle functies ervan te benutten. Ze stellen hen ook in staat om te navigeren op het internet, dat een belangrijk deel van het leven van de meeste mensen is geworden.